Çocuk haklarının dünyadaki uygulamasıyla ilgili olarak periodik araştırmalar yapan ve bunları yayınlayan UNICEF Innocenti merkezi çocuk hakları gününde yaptığı açıklamada uygualamaların ne durumda olduğuna yönelik bir genel derleme sundu. BİANET’te yer alan Türkçe açıklamaya göre çocukla ilgili temel sorunların boyutunda iyileşmeler olmasına karşın dünya genelinde problemlerin yaygınlığının sürdüğü gözlenmektedir.
Araştırma Çocuk Hakları Sözleşmesinin Uygulamasıyla İlgili Genel Değerlendirmeler başlığını taşımakta ve alt başlıklardan oluşmaktadır. Buna göre durum değerlendirmesi özetle şöyledir: Temel kriter olarak incelenen ülkelerde sözleşmedeki düzenlemelerin ulusal yasalara ne ölçüde geçirildiği araştırılmıştır. Araştırmada yer alan genel tespitler şöyle:
Sözleşme çocuk hakları alanında yapısal reformlara yol açtı. Hükümetler çocukla ilgili konuları yürüten mekanizmalar kurdu; bağımsız ulusal kurumlar oluştu. Bununla birlikte çoğu yerde bu mekanizmaların işleyebilmesi için daha fazla finans ve insan kaynağı gerekli. Kurumlar çocukların görüşlerini almaya daha fazla önem vermeli.
Hükümetler çocuk haklarına bütüncül bir yaklaşım getiren politika ve programları uygulayacak mekanizmalar kurdu. Buna rağmen çocuk haklarının ilerlemesi için çok disiplinli ve farklı alanların işbirliğini sağlayan, merkezi ve yerel yönetimleri, sivil toplum kuruluşlarını, planlama ve finansman da dahil tüm ilgili birimleri içeren bir yaklaşım eksik.
Taraf Devletler, Sözleşmeyi temel alan ulusal çocuk hakları planları oluşturmak zorunda.Araştırmada incelenen birçok ülkede böyle bir plan var fakat planın uygulamaya geçirilmesi için gerekli mekanizmalar yok, eksik ya da zayıf. Bu planların sonuçları da yeterince değerlendirilmiyor.
Çocuk hakları alanında farkındalık yaratmak, eğitim ve eğiticilerin eğitimi sözleşmenin hayata geçmesi için temel gereklilikler ve en fazla başarının kazanıldığı alanlar. İncelenen ülkelerin yarısında çocuk hakları ilköğretime girmişti. Birçok ülkede çocuklarla çalışan insanlar için eğitim programları var.
Çocuk haklarının hayata geçmesi, hükümetin şeffaflığı, yapılan çalışmaların izlenmesi ve kapsamlı olarak değerlendirilmesiyle yakından ilişkili. Bugün çocuklarla ilgili hiçbir zaman olmadığı kadar fazla veriye sahibiz ama yine de ulusal istatistik çalışmaları güçlendirilmeli.
Yukarıda sayılan ana başlıklarda da görüldüğü üzere Çocuk Hakları Sözleşmesinin uygulanabilmesinde temel öge bu Sözleşmenin tüm taraflarca benimsenmesi ve içselleştirilmesidir. Yani sadece uyum yasalarının çıkarılması yeterli değildir. Tarafların yani çocuklar başta olmak üzere bu konuda çalışan herkesin: sivil toplum kuruluşlarının, uzmanların, resmi kurum çalışanlarının bu Sözleşmeyi içselleştirmesi gerekmektedir. İçselleştirme dediğimizde de önce Sözleşmeyi öğrenmek, sonra felsefesini anlamak ve benimsemek işlemlerinden bahsettiğimi vurgulayayım.
Sözleşmenin içselleştirilmesi o kadar önemli ki çocuk hakları odaklı bakış açısı oluşturabilmek, eğer çocukla ilgili problemlerin çözümünde ilk adım ise, o zaman bu da vazgeçilmez olarak yapılması gereken ilk adımdır. Halbuki genelde o andaki uygulamanın her şeyin önüne geçtiğini, bu konuda deneyimli kişilerden çocuk hakları konusunda çalışmaya yeni başlamış olan öğrencilere kadar herkesin sadece yaptığı işi önemseyerek, hizmetle sınırlı bir iş yaptığını ve çocuk odaklı bir yaklaşımı ertelediğini görmekteyiz. Bu ertelemenin temelinde de çocuk haklarını öğrenmek için yeterince çabalamamanın yer aldığını görmekteyiz. Çocuğa o anda götürülen hizmetle mutlu olmanın kolaycılığı ve aldatıcılığı öğrenmenin ve felsefesini anlamaya çalışmanın zor ve meşakkatli yolundan çok daha kolay gelmektedir.
Türkiye çocukları için iyi şeyler yapmak zorundadır. Bu zorundalık Sözleşmeye imza attığı için değil yarınlarda refah, mutlu ve gelişmiş bir nesil yetiştirebilmesi için gereklidir. Bunun yolu da çocuk hakları odaklı yaklaşımdan geçmektedir. Bunu yakalayabilmenin tek yolu da Çocuk Hakları Sözleşmesini öğrenmek ve içselleştirmekten geçmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder