Çocuklarımızın da Söz Hakkı Var: Çocukta Katılım Hakkı

Bir yılı daha deviriyoruz. Bu yıla baktığımızda her geçen yıl gibi iyi şeyler de kötü şeyler de vardı. Çocuklar adına birçok konuda yapılanlar vardı ama çocuk hakları perspektifinden baktığımızda katılım hakkı adına hiçe yakın aktivitenin olması, ümitlerimizi biraz kırıyor.

Bu açıdan çocuk hakları kavramını ve özellikle katılım hakkının ne olduğunu hatırlamakta fayda var.

Türkiye’nin de imzaladığı Çocuk Hakları Sözleşmesiyle birlikte çocuklar için yeni bir dönem  başlamıştır. Bugün Dünya’nın tümüne yakınında yaşayan insanlar ve devletler çocukları hakları olan bir birey olarak kabul edeceklerini garanti etmişlerdir.  

Çocuk Hakları Sözleşmesinin 1989 da imzalanması ve tüm Dünya’da kabul edilmesinden beri bu konudaki en önemli referans, Sözleşmedir. Bu Sözleşmenin de 4 temel kavramı olan çocuğun korunması, yaşatılması, geliştirilmesi ve katılımıdır.

Bugün sağlığı, eğitimi, şiddetten korunması ile ilgili yapılanların çocuk politikaları açısından  değerlendirilmesi ve bu vizyonla bakılması gerekmektedir. 

Çocuk haklarının temel prensiplerinin başında çocukların da yetişkin insanlar gibi haklara sahip olduklarının vurgulanması gelmektedir. Çocukların da yetişkinlerde olduğu gibi görüşlerini ifade etme özgürlüğü, düşünce, din ve vicdan özgürlüğü ve dernek kurma özgürlüklerinin bulunmasına vurgu yapılmaktadır. Pratikte farklı toplumlarda bazı geleneksel uygulamaların, kültürel yapıların engel yaratabileceği de gözlenmiştir.

Katılım hakkının en yoğun ve etkili yaşanacağı ilk ortam çocuğun en çok vakit geçirdiği ortam olan ailesidir. Aile ortamında katılım hakkının yaşama geçmesi için çocuğun aile içindeki kişisel hak ve özgürlüklerinin bilinmesi ve uygulanması önemlidir.

Çünkü çocuk geleneksel olarak ailenin bağımlı, görünmez ve edilgen bireyi olarak kabul edilmektedir. Bu, ülkemiz için de geçerli bir durumdur. Çocuğun bir birey olarak kabul edilmesi, görüşünün alınması  ancak çok yakın zamanda gerçekleşen bir durumdur.

Diyalog, uzlaşma ve katılım yöntemlerinin kullanımı ile çocuk aile ortamında görüşlerini açıklama konumuna yükselebilmiştir. Aile ortamının demokrasinin ilk uygulama alanı olabilmesi, o toplumun demokratik yönetimi için en önemli adımlardan birisini oluşturacaktır.

Kaynak gösterimi:  www.0-18.org